Geschiedenis Beiaardschool

De geschiedenis van het ontstaan en de ontwikkeling van de Mechelse Beiaardschool – de eerste, oudste en grootste beiaardschool in de wereld – werd al in heel wat publicaties breedvoerig en vanuit verschillende perspectieven beschreven.

Mechelen was tussen het midden van de 15e en het einde van de 17e eeuw één van de allerbelangrijkste centra van de klokkengietkunst in Europa. Met de aankoop van de Hemonybeiaard in 1679 bezat de Dijlestad in haar Sint-Romboutstoren één van de grootste en zwaarste beiaarden in de wereld.

Jef Denyn

Mechelen werd op het einde van de 19e eeuw hét centrum van waaruit de beiaard op de culturele kaart werd gezet dankzij de initiatieven van stadsbeiaardier Jef Denyn (1862-1941). De beiaard werd als een tijdseigen instrument ervaren, wat ertoe leidde dat de beiaardkunst vanuit Mechelen wereldwijd werd gepromoot. 

Ontstaan 

Om de realisaties van Denyn voor te zetten, werd in 1922 de Beiaardschool opgericht. Het eerste internationaal instituut voor beiaardkunst en de moederschool van haast alle andere beiaardopleidingen. Tot vandaag heeft de Beiaardschool een leidende rol als pedagogisch instituut en als initiator van talrijke initiatieven en projecten. Het lijkt onwaarschijnlijk, toch verliep de voorbereiding van de oprichting van de Beiaardschool met de grootste moeite, met tegenslag en met uitstel als gevolg van de Eerste Wereldoorlog.

Op 13 augustus 1922 tijdens het Eerste Beiaardcongres in Mechelen, werd de stichting van de Beiaardschool officieel bekend gemaakt. Dat gebeurde op het Stadhuis in het kader van de feestelijkheden naar aanleiding van het 35-jarig ambtsjubileum van Jef Denyn. Van bij de stichting werd het stadsbestuur nauw betrokken bij de organisatie van de Beiaardschool. De aanstelling van de burgemeester tot voorzitter van de beheerraad, later de raad van bestuur van de vzw, is – op drie uitzonderingen na – tot op vandaag (2022) een permanent gegeven gebleven.

Locaties

Bij de start in 1922 vond de school lokalen in een stadspand aan de Wollemarkt 36.

In 1947 nam de Beiaardschool haar intrek in het historisch pand 't Schipke op de hoek van de Sint-Janstraat en de Frederik de Merodestraat.

Vijftig jaar later was 't Schipke onderkomen geraakt; Het pand werd te klein voor de Beiaardschool die nog meer studenten telde en werd het pand zelfs onveilig geacht. Als gevolg van de uitbreidings- en vernieuwingswerken aan het Museum Hof van Busleyden en met de plannen om aan het hoekhuis een nieuwe bestemming te geven, verhuisde de Beiaardschool.

Sinds november 2011 betrekt zij de lokalen over de volledige eerste verdieping van het voormalige gebouw van het O.C.M.W. (nu Sociaal Huis) in de Bruul en in de Schaalstraat, de plaats waar eertijds de Norbertinessenpriorij Onze-Lieve-Vrouw-van-Leliëndaal was gevestigd.

Historische collectie

Niet enkel de beiaardschool verhuisde, maar ook heel wat museale objecten zoals historische klokken en beiaardklavieren, documenten en parafernalia uit het inmiddels opgeheven Beiaardmuseum in het Hof van Busleyden. Andere stukken van de museale collectie liggen deels in een depot van het Stedelijk Museum. De Beiaardschool verwierf ook, dankzij schenkingen van particulieren, verschillende waardevolle kunstwerken zoals schilderijen, beeldsnijwerk en etsen.

Al deze museale stukken behoren tot het patrimonium van de Koninklijke Beiaardschool 'Jef Denyn' vzw.

Het archief dat de Beiaardschool had opgebouwd, was na 90 jaar zo indrukwekkend. In 1992 werd besloten het statisch archief over te brengen naar het Mechels Stadsarchief onder de vorm van een bewaargeving.

De Beiaardschool bezit een historische collectie van méér dan 1000 unieke beiaardpartituren in handschrift. Sinds de oprichting van de school tot in 1981 werden ze gebruikt als cursusmateriaal door de leerkrachten en de studenten.

Hiernaast heeft de Beiaardschool een aparte collectie van circa 7000 beiaardpartituren. Sinds haar oprichting bouwde de Beiaardschool een unieke bibliotheek op van klokken- en beiaardliteratuur uit de hele beiaardwereld. Ze beslaat momenteel 42,2 strekkende meter en telt 3.500 nummers. De bibliotheek wordt voortdurend uitgebreid dankzij schenkingen van publicaties en door aankoop.

Studenten

Van 1922 tot 1941, het sterfjaar van Denyn, hadden zich zowat honderd studenten zich laten inschrijven. 52 hiervan behaalden het einddiploma. Van bij de aanvang trok de Beiaardschool een internationaal publiek aan. De studenten kwamen niet alleen uit eigen land maar ook uit Nederland, Frankrijk, Engeland, Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.

Huidige situatie

Denyn werd opgevolgd door Staf Nees (1901-1965), Piet van den Broek (1916-2008), Jo Haazen (°1944) en sinds 2010 door Koen Cosaert (°1964). Hij wordt als directeur voor de beiaardopleiding bijgestaan door:

• Elena Sadinav (beiaardspel, piano, kinderklas)
• Dina Verheyden (beiaardspel, theorie, harmonie, piano en kinderklas)
• Koen Van Assche (beiaardspel)
• Eddy Mariën (beiaardspel, harmonie, campanologie)
• Tom Van Peer (beiaardspel, harmonie en improvisatie)
• Wannes Vanderhoeven (harmonie en compositie)

De Beiaardschool heeft afdelingen in Peer, Roeselare en Leuven. Zij geniet sinds 1984 de Hoge Bescherming van H.M. Koningin Fabiola en na Haar overlijden, die vanwege H.M. Koningin Mathilde.

Tijdens de bestuursperiode van directeur Koen Cosaert groeide het aantal studenten, jong en oud. Het aantal buitenlandse studenten bleef opvallend hoog en meer nog, het aantal dames nam de laatste jaren in verhouding spectaculair toe.

Deze tendens zet zich verder voor het schooljaar 2021-2022. Er werden 23 studenten ingeschreven afkomstig uit Canada, China, Duitsland, Frankrijk, Japan, Nederland, Oekraïne, de UK, de VS en uiteraard uit ons land. In totaal werden 72 inschrijvingen genoteerd en twee van vrije studenten voor het handbellenkoor Akabella. Bijna de helft van de studenten zijn (jonge)dames.

De viering van 100 jaar Beiaardschool in 2022 is een mijlpaal in de geschiedenis van de beiaardkunst in de Lage Landen. Het is de ambitie van het huidig Mechels stadsbestuur, geconcretiseerd in de beleidsnota Mechelen - hart voor beiaard, om de Dijlestad als internationaal centrum van de beiaardkunst verder uit te bouwen met de Beiaardschool in een leidende rol als pedagogisch instituut én als initiator van talrijke initiatieven en projecten.